Coraz więcej przedsiębiorców decyduje się na sprzedaż firmy zamiast przekazania jej dzieciom. Czy dzieje się tak z braku wyboru? A może to strategiczny wybór?
Choć sukcesja rodzinna jest naturalnym kierunkiem myślenia o przyszłości firmy, w wielu przypadkach to właśnie sprzedaż biznesu okazuje się najlepszą drogą – zarówno dla właściciela, jak i samego przedsiębiorstwa. W niniejszym artykule omawiamy sytuacje, w których sukcesja nierodzinna stanowi najkorzystniejsze rozwiązanie oraz wskazujemy, jakie szanse i zagrożenia niesie za sobą taka decyzja.
Kiedy sprzedaż firmy to lepszy wybór niż przekazanie jej dzieciom?
Z badań i praktyki wynika, że tylko część firm rodzinnych przechodzi skuteczną sukcesję międzypokoleniową. Powody są różne – brak zainteresowania następców, odmienne kompetencje, ryzyko konfliktów lub niepewność co do długoterminowej stabilności.
Sprzedaż firmy może być korzystną alternatywą w szczególności, gdy:
- żadne z dzieci nie chce lub nie potrafi kontynuować działalności,
- właściciel planuje wykorzystać kapitał z transakcji na emeryturę lub inne inwestycje,
- firma osiągnęła dojrzałość rynkową i może zainteresować inwestorów branżowych lub finansowych,
- istnieje ryzyko sporów rodzinnych lub braku zgody co do dalszego zarządzania,
- właściciel ceni prywatność i chce zakończyć działalność bez pozostawiania spadkobiercom trudnych decyzji.
Jakie są korzyści z sukcesji nierodzinnej?
1. Natychmiastowa wartość finansowa
Zamiast stopniowego przekazywania firmy z pokolenia na pokolenie, właściciel uzyskuje realną, jednorazową wartość – środki, które może przeznaczyć na prywatne cele lub dywersyfikację majątku.
2. Mniejsze ryzyko nieudanej sukcesji
Brak sukcesora w rodzinie nie musi oznaczać końca działalności. Wprowadzenie inwestora lub całkowita sprzedaż zapewniają ciągłość operacyjną bez ryzyka niekompetencji lub braku zaangażowania.
3. Możliwość wyboru nabywcy zgodnego z wartościami firmy
Wielu właścicieli, mimo decyzji o sprzedaży, chce zachować „ducha” firmy. Właściwie przeprowadzony proces pozwala wybrać nabywcę, który kontynuuje misję i rozwija przedsiębiorstwo zgodnie z dotychczasową wizją.
4. Możliwość dalszego zaangażowania (jeśli pożądane)
Niektóre modele sprzedaży przewidują etap przejściowy – tzw. earn-out lub pozostanie właściciela jako doradcy. To dobre rozwiązanie dla tych, którzy nie chcą kończyć działalności z dnia na dzień.
Ryzyka i wyzwania związane ze sprzedażą biznesu
Decyzja o sukcesji nierodzinnej powinna być równie dobrze przemyślana, jak każda inna forma przekazania majątku. Potencjalne zagrożenia to m.in.:
- trudność w wycenie firmy (zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw opartych na relacjach osobistych),
- ryzyko utraty kontroli nad przyszłością firmy,
- możliwość niepowodzenia transakcji lub zbyt niskiej oferty,
- stres związany z ujawnianiem informacji poufnych na etapie due diligence,
- potencjalne konflikty z pracownikami lub wspólnikami w przypadku braku odpowiedniej komunikacji.
Ważne jest również zabezpieczenie interesów sprzedającego – zarówno w umowie głównej, jak i dodatkowych mechanizmach (np. klauzule earn-out, zabezpieczenia płatności, zakaz konkurencji, etc.).
Sukcesja nierodzinna to nie kapitulacja – to alternatywna strategia
W polskich realiach sukcesja nadal często kojarzy się wyłącznie z przekazaniem firmy dzieciom. Tymczasem sprzedaż przedsiębiorstwa może być nie tylko bardziej racjonalna, ale też bezpieczniejsza – zwłaszcza w obliczu braku przygotowanego sukcesora, ograniczonego czasu lub potrzeby dywersyfikacji majątku.
Dobrze przeprowadzona sprzedaż to nie koniec – to nowe otwarcie. Zarówno dla właściciela, jak i dla firmy, która dzięki temu zyskuje szansę na dalszy rozwój pod skrzydłami nowego inwestora.
Planujesz sukcesję? Chcesz porozmawiać o sprzedaży firmy? Zespół kancelarii Lawspective wspiera przedsiębiorców w planowaniu bezpiecznego wyjścia z biznesu – niezależnie od wybranej ścieżki.