Miesiąc: grudzień 2023

Z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia oraz Nowego Roku, życzymy dużo zdrowia, ciepła rodzinnego oraz wszelkiej pomyślności!

Niech nadchodzący Nowy Rok obfituje w sukcesy i dostarcza mnóstwo satysfakcji zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

Dziękujemy za zaangażowanie i ciężką pracę całego zespołu Lawspective oraz za zaufanie, jakim obdarzyli nas Klienci.

Wesołych Świąt!

Korzystne orzeczenia uzyskane przez Departament Sporów Sądowych Lawspective w sprawach kredytów złotowych oprocentowanych stawką WIBOR!

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny wyrokami z 13 grudnia 2023 r. (XXVIII C 4059/23) oraz z 19 grudnia 2023 r. (XXVIII C 16229/22) oddalił w całości powództwa wytoczone przez kredytobiorców.

Obie sprawy dotyczyły kredytów, które pierwotnie były kredytami złotowymi oprocentowanymi stawką WIBOR, a następnie zostały przewalutowane do waluty CHF w drodze zawartych aneksów. Zarzuty kredytobiorców skupiały się na wadliwości stawki WIBOR.

Zdaniem Sądu Okręgowego w Warszawie, przedstawionym w ustnych motywach ww. orzeczeń, w obu sprawach brak było podstaw, aby wskaźnik referencyjny WIBOR uznać za sprzeczny z prawem, a postanowienia umowne dotyczące zmiennego oprocentowania za w jakikolwiek sposób abuzywne.

Wskaźnik WIBOR pozostaje wskaźnikiem ustalanym zgodnie z powszechnie obowiązującymi regulacjami – przez jego administratora, będącego podmiotem niezależnym od banków.

Sąd stwierdził, że w polskim porządku prawnym nie ma podstaw prawnych, które umożliwiałyby kwestionowanie tego wskaźnika. Co równie istotne, sąd uznał, iż nie narusza on interesów konsumenta i nie jest sprzeczny z dobrymi obyczajami.

Oba orzeczenia Sądu Okręgowego w Warszawie w pełni potwierdzają, że zarzuty kredytobiorców wobec stawki WIBOR są całkowicie bezpodstawne.

Sprawami zajmowali się adwokat Monika Gostyńska, radca prawny Anna Hernik oraz radca prawny Krzysztof Witkowski.

Znamy rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-756/22. Postanowienie z 11 grudnia 2023 r. dotyczy „lustrzanej sprawy” w stosunku do głośnego wyroku TSUE z dnia 15 czerwca 2023 roku w sprawie C-520/21. Przypomnijmy, że ta ostatnia dotyczyła roszczeń konsumenta wobec Banku Millenium z tytułu unieważnionej umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty CHF. Nowsze rozstrzygnięcie dotyczy z kolei roszczeń banku wobec kredytobiorcy. W obydwu sprawach chodzi o zakres roszczeń stron – czy mogą żądać one czegoś ponad to, co same świadczyły.

Wbrew niektórym wypowiedziom medialnym TSUE w postanowieniu w sprawie C-756/22 nie rozstrzygnął o możliwości domagania się przez bank zwrotu kapitału w zwaloryzowanej wysokości.

Świadczą o tym następujące argumenty:

1. TSUE ograniczył się do dosłownego przytoczenia trzech motywów z wyroku z dnia 15 czerwca 2023 roku (68, 78, 84), nawiązując do pojęcia „zakazanej” tym wyrokiem „rekompensaty”. Taka „rekompensata”, jako stanowiąca wynagrodzenie za korzystanie z kapitału, tym samym eliminowałaby odstraszający skutek Dyrektywy 93/13.
   
2. Należy zwrócić uwagę, że powołany motyw 68 stanowi, iż przepisy krajowe regulujące skutki nieważności umowy powinny zapewnić przywrócenie pod względem prawnym i faktycznym sytuacji konsumenta, w której znajdowałby się on w braku tej umowy oraz nie mogą zagrażać realizacji odstraszającego celu Dyrektywy 93/13.
   
3. Analizując powyższe motywy, nie odnoszą się one akurat do funkcji waloryzacji sądowej świadczenia. Celem waloryzacji jest bowiem urealnienie wartości świadczenia w czasie ze względu na „istotną zmianę siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania”, a nie przyznawanie którejkolwiek ze stron dodatkowych korzyści. Innymi słowy, dokonanie sądowej waloryzacji wręcz wpisuje się w postulowane przez TSUE przywrócenie pod względem prawnym i faktycznym sytuacji konsumenta, w której znajdowałby się on w braku unieważnionej umowy. Gdyby bowiem nie dokonać urealnienia wartości pieniądza w czasie ze względu na procesy inflacyjne, to konsument znalazłby się w sytuacji wyraźnie uprzywilejowanej. 
   
4. Należy mieć na względzie, iż sama formuła postanowienia TSUE (w odróżnieniu od wyroku) ma ograniczone zastosowanie – w tym przypadku wyłącznie do sytuacji, gdy odpowiedź na pytanie prejudycjalne można wywieść w sposób jednoznaczny z orzecznictwa TSUE (art.. 99 Regulaminu postępowania przed TSUE). Trybunał wskazał wprost, iż mimo wątpliwości wyrażonych przez sąd odsyłający wykładnię prawa UE można wywieść jednoznacznie z pierwszego wyroku C-520/21. A zatem w drodze postanowienia TSUE nie powinien formułować nowych, niesformułowanych wcześniej kierunków wykładni w ramach odesłania prejudycjalnego. Wątpliwości wyrażone przez sąd odsyłający dotyczyły zasadniczo tego, czy można będzie odnosić wyrok z 15 czerwca 2023 roku do roszczeń banku wobec kredytobiorcy, skoro pytanie zostało zadane w sprawie z powództwa kredytobiorcy przeciwko bankowi. Sąd krajowy nie pytał jednak o zakres pojęcia „rekompensata”, które wzbudziło wątpliwości po wyroku z 15 czerwca 2023 roku.

TSUE nie powiedział zatem nic więcej ponad to, co zostało już wyartykułowane w wyroku z 15 czerwca 2023 roku, a co jak wyżej wskazano, budziło jednak wątpliwości (po wyroku TSUE z dnia 15 czerwca 2023 roku odnotowaliśmy co najmniej 5 wyroków uwzględniających waloryzację kwoty kapitału).

Warto nadmienić, że podobnie jak w wyroku z 15 czerwca 2023 roku, w treści postanowienia z dnia 11 grudnia 2023 roku (w tym w jego uzasadnieniu) TSUE nie użył terminu „waloryzacja”, ani „nominalna” wartość kapitału, co wyeliminowałoby wątpliwości. W tej sytuacji kwestia waloryzacji sądowej pierwotnie spełnionego świadczenia zgodnie z przepisami prawa polskiego, pozostaje nadal do rozstrzygnięcia w orzecznictwie sądowym.

Autor: Paweł Litwiński, radca prawny, Partner w Lawspective

E-mail: pawel.litwinski@lawspective.pl

Grudzień to czas wzmożonego ruchu w galeriach handlowych i większej aktywności klientów na stronach sklepów internetowych. Święta Bożego Narodzenia są doskonałą okazją do obdarowywania najbliższych upominkami. Jednak co zrobić z prezentem uszkodzonym lub nietrafionym? W tym kontekście warto przypomnieć nowe zasady reklamacji konsumenckiej po blisko roku od ich wejścia w życie.

Formy reklamacji

Konsumentowi przysługują dwie formy reklamacji: gwarancja albo roszczenia z tytułu niezgodności towaru z umową (dawniej rękojmia).

Gwarancja to dobrowolne oświadczenie gwaranta (np. producenta lub sprzedawcy) dotyczące jakości towaru. Udzielenie gwarancji może nastąpić w dowolnej formie, także w reklamie. Konsument ma prawo żądać od gwaranta wydania oświadczenia na papierze lub innym trwałym nośniku.

Drugi typ dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy to ustawowe uprawnienie z tytułu ujawnionej niezgodności towaru z umową. Sprzedawca nie może odmówić przyjęcia tego typu reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.

Co ważne uprawnienia przyznane z tytułu gwarancji są niezależne od uprawnień związanych z niezgodnością towaru z umową. Oznacza to, że w przypadku nieuwzględnienia żądań konsumenta w ramach jednej z tych podstaw reklamacji, ma on prawo do dochodzenia roszczeń na podstawie drugiej z nich.

Czego może żądać konsument w ramach gwarancji?

W przypadku gwarancji zakres żądań jest ściśle określony w oświadczeniu gwarancyjnym i może obejmować np. wymianę lub naprawę towaru albo zwrot pieniędzy. Należy pamiętać, że gwarant dobrowolnie i samodzielnie określa swoje obowiązki i może przewidzieć różne wyłączenia, w których zakresie konsumentowi nie będzie przysługiwało żadne uprawnienie.

W razie wystąpienia braku zgodności towaru z umową, konsument może złożyć do sprzedawcy reklamację z tego tytułu i zażądać naprawy towaru lub wymiany towaru. Jeśli sprzedawca:

• odmówił naprawy lub wymiany towaru,
• nie naprawił lub nie wymienił towaru,
• próbował naprawić lub wymienić, ale towar nadal jest niezgodny z umową,
• oświadczył, że nie naprawi lub nie wymieni towaru w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta,

– to konsument ma prawo do żądania obniżenia ceny lub – w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy. Jeśli brak zgodności z umową jest istotny, konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa do żądania naprawy lub wymiany.

Ile jest czasu na reklamację?

Okres ochrony gwarancyjnej zależy od woli gwaranta. Jeżeli go nie określił, przyjmuje się, że wynosi 2 lata – licząc od dnia, w którym wydano towar konsumentowi.

Natomiast odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową trwa 2 lata od dnia wydania towaru, chyba że przedsiębiorca określił dłuższy termin przydatności towaru do użycia. Wydłużony został okres, w ciągu którego konsument może dochodzić roszczeń z tytułu rękojmi poprzez odwołanie do zasad ogólnych (co do zasady 6 lat).

Zwrot nietrafionego prezentu

Przepisy dotyczące zasad reklamacji konsumenckiej nie przewidują procedury zwrotu nietrafionego prezentu. Jeżeli towar jest wolny od wad, to co do zasady nie ma podstaw do jego zwrotu sprzedawcy.

Jednak w przypadku zakupu dokonanego w sklepie internetowym, kupującemu niezależnie od przyczyny zwrotu towaru przysługuje czternastodniowy termin na odstąpienie od umowy. Uprawnienia tego jesteśmy pozbawieni w razie zakupu w sklepach stacjonarnych, gdyż tylko od sprzedawcy zależy, czy umożliwi nam zwrot nietrafionego prezentu.

Autor: Maksymilian Siepka, aplikant radcowski, Compliance Officer w Lawspective. Posiada kilkuletnie doświadczenie w sprawach z zakresu postępowania cywilnego oraz obsłudze prawnej podmiotów z zakresu sporów na tle kredytów walutowych.

E-mail: maksymilian.siepka@lawspective.pl